Jak w całej Polsce, ważnym elementem rozwoju regionalnego jest poprawa stanu powietrza poprzez redukcję zanieczyszczeń pochodzących z sektora komunalno-bytowego oraz rozwój zero- i niskoemisyjnych systemów ogrzewania.
W dniu 21 marca 2024 r. odbyła się konferencja „Pomoc finansowa Województwa Świętokrzyskiego dla gmin w zakresie ochrony powietrza”.
Na spotkaniu omówione zostały założenia Regulaminu oraz zasady przyznawania/rozliczania pomocy finansowej.
Na konferencję zalogowało się ponad stu uczestników.
Prezentacja Pobierz prezentację
Wskaźnik G na 2024 r. w gminach Pobierz tabelę
FAQ: Najczęściej zadawane pytania
1. Czy planowana jest zmiana uchwały antysmogowej dla naszego Województwa w odniesieniu do ostatnich wiadomości z UE odnośnie zakazu używania gazu do ogrzewania budynków mieszkalnych? Mieszkańcy pytają jakie urządzenia montować.
Przyjęte przez Parlament Europejski zmiany do Dyrektywy Energy Performance of Buildings Directive (Directive 2002/91/EC), od 2025 r. dotyczą braku możliwości wsparcia finansowego do zakupu kotłów na paliwa kopalne, w tym na gaz. Kotły na paliwa kopalne nadal pozostaną jednak jako rozwiązanie dostępne w systemach hybrydowych, czyli na przykład we współpracy z pompą ciepła lub kolektorami słonecznymi. Na takie systemy nadal będzie przyzwolenie, zachęty finansowe będą mogły obowiązywać. Potencjalnie może to oznaczać zmiany w programie Czyste Powietrze i zakazu dofinansowania kotłów gazowych wykorzystywanych jako jedyne źródło energii w domach. Dyrektywa wyraźnie wskazuje również, że kotły na paliwa kopalne należy całkowicie wycofać z rynku, ale dopiero od roku 2040. Jeśli chodzi o zakaz instalowania kotłów na paliwa kopalne od dnia 1 stycznia 2030 r., dotyczy on jedynie nowo budowanych budynków, których dotacja z programu Czyste Powietrze nie obejmuje.
2. Jeżeli gmina wnioskująca o działanie 1 będzie miała Lokalny Program Pomocy Społecznej, a nie uchwałę przewidującą udzielenie pomocy, o której mowa w §5 ust. 2 pkt 2 regulaminu, to jak określi koszty kwalifikowalne, zgodnie z §9 ust. 3 regulaminu?
Warunkiem przyznania pomocy finansowej z budżetu Województwa Świętokrzyskiego na zadanie, o którym mowa w §5 ust. 1 pkt 1 Regulaminu pomocy finansowej z budżetu Województwa Świętokrzyskiego jest przyjęcie przez radę gminy:
- programu, na podstawie art. 110 ust. 10 ustawy o pomocy społecznej, lub
- uchwały przewidującej udzielanie pomocy w zakresie wymiany źródeł ciepła
na podstawie art. 403 ust. 4 i 5 ustawy Prawo ochrony środowiska.
3. Czy możliwe będzie wydłużenie terminu (aneksowanie umów) na okres przekraczający datę 31 grudnia 2024 r.?
Wydatkowanie środków powinno nastąpić wraz z zakończeniem zadania, czyli nie później niż do dnia 31 grudnia 2024 r. W wyjątkowych sytuacjach o wydłużeniu terminów decyduje Zarząd Województwa Świętokrzyskiego na pisemny wniosek beneficjenta.
4. Czy jeśli jest wymienione źródło ciepła na niskoemisyjne jest możliwe skorzystanie z dofinansowania na termomodernizację ścian zewnętrznych?
Termomodernizacja jest kosztem kwalifikowalnym jedynie w ramach działania drugiego (przystąpienie do programu STOP SMOG) i może być dofinansowania tylko jeśli przedsięwzięcie zakłada również wymianę źródła ciepła. Sama termomodernizacja nie podlega dofinansowaniu.
5. Czy w przypadku kontroli w gminie wiejskiej wystarczy pobór próbek popiołu z 5 palenisk?
Minimalną ilość kontroli określa „Aktualizacja Programu ochrony powietrza dla województwa świętokrzyskiego wraz z planem działań krótkoterminowych”. Niemniej jednak formuła tego rodzaju dofinansowania ma na celu wsparcie gmin w używaniu narzędzi kontroli, jako formy edukacji ekologicznej. Jest to bezpośrednia i skuteczna forma kontaktu z mieszkańcami i możliwość przedstawienia obowiązków i terminów wynikających np. z tzw. uchwały antysmogowej, czy udzielanie informacji o aktualnych programach dofinansowania.
6. Jak rozumieć zapisy §8 ust. 1 i 2 regulaminu? Czy gmina, która nie realizuje działań 2 typu nie może realizować działań 1 typu?
§8 Regulaminu pomocy finansowej z budżetu Województwa Świętokrzyskiego określa wysokość i warunki otrzymania pomocy finansowej. W ramach zadania pierwszego dofinansowanie z budżetu Województwa Świętokrzyskiego pokrywa jedynie koszty związane z wymianą źródła ciepła. W ramach zadania drugiego dofinansowanie z budżetu Województwa Świętokrzyskiego pokrywa wkład własny gminy na przystąpienie do programu STOP SMOG.
Zgodnie z §6 ust. 4 i 6 Regulaminu pomocy finansowej z budżetu Województwa Świętokrzyskiego, w ramach naboru wnioskodawca może złożyć maksymalnie trzy wnioski, po jednym na każde zadanie, jednak wtedy jest on zobowiązany do wskazania jednego wniosku priorytetowego. Można złożyć wniosek również tylko na jedno zadanie.
7. Wytyczne do oceny wniosków – załącznik nr 8 do regulaminu. Czy w ramach kryterium „doświadczenie” gmina może uzyskać punkty za realizowanie programów Czyste Powietrze, Ciepłe Mieszkanie lub projektu realizowanego w ramach RPO WŚ (projekt parasolowy z OZE dla mieszkańców), w ramach którego ostatnia płatność odbyła się w 2020 r., a odbiór końcowy w 2019 r.?
Punktowane będą programy realizowane od 2020 roku, które polegały na przyznawaniu wsparcia finansowego mieszkańcom na wymianę źródła ciepła. Wliczają się w to np. programy gminne, Ciepłe Mieszkanie, program STOP SMOG.
8. Czy mieszkańcy biorący udział w programie gminnym, który zostanie dofinansowany przez Państwa bezzwrotną dotacją mogą ubiegać się o dofinansowanie w programie Czyste Powietrze?
Zgodnie z §5 ust. 2 Regulaminu pomocy finansowej z budżetu Województwa Świętokrzyskiego to rada gminy określa i uchwala regulaminy, zasady, a także warunki przyznawania dotacji dla mieszkańców. Jeśli nie ma zapisów o zakazie współfinansowania z innych programów oraz zasady programu „Czyste Powietrze” również nie wykluczają pokrywania kosztów z innych źródeł, to jak najbardziej jest to możliwe. Należy pamiętać, że zgodnie z §8 ust. 4 Regulaminu pomocy finansowej z budżetu Województwa Świętokrzyskiego, środki finansowe zabezpieczone w budżecie beneficjenta (gminy) nie mogą pochodzić z innych środków Samorządu Województwa Świętokrzyskiego lub środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegających zwrotowi innych środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2, 2a i 3 oraz ust. 3 ustawy o finansach publicznych.
9. Czy można ubiegać się o dofinansowanie do zadań kontrolnych, jeśli jako gmina nie mamy umowy z żadnym laboratorium do badania próbek? Czy taka umowa może być zawarta po ewentualnym spełnieniu kryteriów i zakwalifikowaniu się?
Na etapie składania wniosków gmina nie musi posiadać umowy z laboratorium, ale warto mieć już rozeznanie rynku w zakresie potencjalnych kosztów. Umowę z laboratorium można zawrzeć nawet po podpisaniu umowy z Województwem Świętokrzyskim.
10. Czy przy zadaniu trzecim, np. przy badaniu dronem czy badaniu popiołu trzeba ukarać właściciela nieruchomości jeśli wynik jest negatywny?
Zgodnie z Regulaminem pomocy finansowej z budżetu Województwa Świętokrzyskiego, przy aplikowaniu o środki w ramach zadania 3 nie ma wymogu wykazywania ilości przeprowadzanych kontroli, jak również . Minimalną ilość kontroli do przeprowadzenia w ciągu roku określa „Aktualizacja Programu ochrony powietrza dla województwa świętokrzyskiego wraz z planem działań krótkoterminowych”:
- gmina wiejska – minimum 5 kontroli,
- gmina miejska oraz miejsko-wiejska – minimum 20 kontroli,
- miasto Kielce – minimum 200 kontroli.
Informację o ilości przeprowadzonych kontroli, gminy mają obowiązek zawierać w corocznym sprawozdaniu z realizacji programu ochrony powietrza i jak wynika ze sprawozdań gmin nie wszystkie kontrole muszą kończyć się mandatem.
11. Czy jest jakiś limit jeśli chodzi o liczę mieszkańców, którym może być przyznana dotacja? Jak mamy zakwalifikować te osoby? Na podstawie dochodów?
Regulamin pomocy finansowej z budżetu Województwa Świętokrzyskiego nie określa sposobu kwalifikowalności mieszkańców do wsparcia.
W zadaniu pierwszym to rada gminy przyjmuje zasady udzielania wsparcia finansowego dla mieszkańców, zgodnie z art. 17 ust. 2 pkt 4 i art. 110 ust. 10 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. 2023 poz. 901 ze zm.) lub art. 403 ust. 5 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2024 poz. 54) oraz zgodnie z zaplanowanym na ten cel budżetem gminy.
W zadaniu drugim kwestie te są uregulowane w art. 11b ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków (Dz.U. z 2023 r. poz. 2496 ze zm.). Samorząd Województwa nie będzie weryfikował poprawności przyjętych uchwał przez rady gmin.
12. Jak należy rozumieć "montaż finansowy kosztów kwalifikowanych realizacji zadania"?
Przez „proponowany montaż finansowy kosztów kwalifikowanych realizacji zadania” rozumie się harmonogram rzeczowo-finansowy poszczególnych elementów danego zadania. W tym miejscu należy pamiętać, że wzór wniosku (stanowiący Załącznik nr 1 do Regulaminu pomocy finansowej z budżetu Województwa Świętokrzyskiego) dotyczy zadania nr 1 i zadania nr 2 (o których mowa §5 ust. 1 pkt 1 i 2 Regulaminu).